بررسی اثر افزودن پساب نشاسته و افزودنی باکتریایی بر معیارهای تخمیر و ارزش غذایی سیلاژ یونجه

هدف از این طرح بررسی اثر استفاده از افزودنی باکتریایی حاوی لاکتوباسیلوس پلانتاروم و پساب نشاسته گندم در چهار سطح 0، 5، 10 و 15 درصد ماده خشک علوفه بر ترکیب شیمیایی وکیفیت تخمیر سیلاژ یونجه در سیلوهای آزمایشگاهی بود. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل انجام گرفت بدین منظور علوفه یونجه چین چهارم با ماده خشک 26/23 درصد برداشت گردید و پس از آماده سازی تیمار ها در 32 سیلوی آزمایشگاهی از جنس پی وی سی به مدت 70 روز ذخیره شد. نتایج این آزمایش نشان داد که اضافه کردن باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم به سیلاژ یونجه تأثیرمعنی داری بر درصد ماده خشک سیلاژ نداشته است. همچنین افزودنی باکتریایی خاکستر، پروتئین خام، چربی خام، کربوهیدرات های غیرساختمانی، دیواره سلولی و دیواره سلولی بدون همی سلولز را تحت تاثیر قرار نداد.در این آزمایش افزودنی باکتریایی باعث کاهش معنی داری در میزان نشاسته سیلاژ شد. دلیل کاهش درصد نشاسته نیز می تواند به این دلیل باشد که مقداری از قندهای نشاسته ای در حین فرآیند تخمیر مورد مصرف باکتری ها قرار گرفته است. افزودن پساب نشاسته مقدار ماده‎ی خشک سیلاژ یونجه را به طور معنی داری افزایش داد که دلیل این امر را می توان این گونه بیان کرد که احتمالا افزودن پساب نشاسته باعث افزایش تولید و خروج پساب از سیلاژ شده است. پساب نشاسته تأثیر معنی داری برمقدار خاکسترخام، کربوهیدرات های غیرساختمانی، دیواره سلولی و دیواره سلولی بدون همی سلولز نداشت لیکن پساب نشاسته میزان پروتئین خام و چربی سیلاژ را به طور معنی داری تحت تأثیر قرار داد به طوری که با افزایش سطح پساب نشاسته به دلیل افزایش خروج ترکیبات ازته محلول از طریق افزایش خروج پساب درصد پروتئین باقی مانده در توده سیلاژ کاهش یافته استافزودن پساب نشاسته میزان نشاسته ی سیلاژ را به طور معنی داری افزایش داد زیرا پساب نشاسته مورد استفاده دارای حدود 3-4 درصد نشاسته بود لذا با توجه به این که مقدار نشاسته پساب از علوفه سیلو شده بیشتر بوده است افزایش سطح آن باعث افزایش سطح نشاسته در سیلاژ گردیده است. اثر متقابل افزودنی باکتریایی و پساب نشاسته برمقدار خاکستر، دیواره سلولی، پروتئین خام معنی دار نشد لیکن نتایج نشان داد اثرات متقابل افزودنی باکتریایی و پساب نشاسته ماده خشک را به طور معنی دار افزایش داد که این می تواند به دلیل افزایش خروج پساب سیلاژ همگام با افزایش سطح پساب نشاسته باشد که باعث افزایش درصد ماده خشک سیلاژ شده است. مقایسه میانگین داده ها نشان داد که سیلاژ تیمار شده با افزودنی باکتریایی و سطح 10 درصد پساب نشاسته دارای بیشترین و سیلاژ شاهد دارای کمترین مقدار ماده خشک بوده است. همان طوری که در گفتار پیشین مورد بررسی قرار گرفت علت این موضوع بیشتر به افزودنی پساب نشاسته مرتبط می شود تا افزودنی باکتریایی. همان طوری که داده ها نشان می دهند با استفاده از افزودنی باکتریایی و پساب نشاسته مقدار دیواره سلولی بدون همی سلولز سیلاژ یونجه نسبت به سیلاژ شاهد (بدون افزودنی باکتریایی و پساب نشاسته) کاهش یافته است نشاسته و کربوهیدرات های غیرساختمانی تحت تأثیر اثر متقابل افزودنی باکتریایی و پساب نشاسته قرار گرفت به طوری که با افزایش سطح پساب نشاسته، درصد نشاسته و کربوهیدرات های غیرساختمانی سیلاژ روند افزایشی داشت با افزودن تلقیح باکتریایی سطح نشاسته در سیلاژ کاهش یافت که احتمالاً بخشی از آن توسط فرایند تخمیر مورد استفاده قرار گرفته است به نحوی که سیلاژ های تلقیح شده با باکتری نسبت به سیلاژ مشابه خود بدون افزودنی باکتریایی دارای نشاسته کمتری بود. درصد چربی خام سیلاژ های مورد آزمایش تحت تأثیر اثر متقابل تیمار های مورد آزمایش قرار گرفت. اثر افزودنی باکتریایی بر ph، کربوهیدرات های محلول در آب، نیتروژن آمونیاکی، اتانول، اسیداستیک، نسبت لاکتات به استات، اسیدپروپیونیک، اسیدبوتیریک و بازیافت ماده خشک معنی دار نبود.در این آزمایش افزودنی باکتریایی میزان اسیدلاکتیک سیلاژ را به طور معنی داری افزایش داد (01/0p<). این می تواند به دلیل غالب شدن باکتریهای تولید کننده اسید لاکتیک همگن باشد.افزودن پساب نشاسته ph سیلاژ یونجه را به طور معنی داری افزایش و مقدار اسیدلاکتیک (01/0p<)، نسبت لاکتات به استات، اسید استیک و اسید بوتیریک را به طور معنی دار کاهش داد (05/0p<) ولی تأثیر معنی داری بر نسبت بازیافت ماده خشک، کربوهیدرات محلول، نیتروژن آمونیاکی، اتانول نداشت. نتایج این آزمایش نشان داد پیامد افزودن پساب نشاسته از فعالیت لاکتوباسیل ها کاسته شده و لذا تولید اسیدلاکتیک کاهش یافته که با کاهش لاکتات نسبت لاکتات به استات نیز کاهش می یابد و کاهش ph سیلاژ به اندازه تیمار شاهد نبوده است که دلیل آن احتمالاً به نمک موجود در پساب نشاسته مربوط می شود که باعث کاهش فعالیت باکتری های لاکتوباسیل سیلاژ شده است. پساب نشاسته به طور معنی داری میزان اسیدبوتیریک و اسیداستیک سیلاژ را کاهش داد که این می تواند به دلیل تأثیر پساب نشاسته در افزایش تولید پساب و افزایش ماده ی خشک سیلاژ در پی آن باشد با افزایش ماده خشک میزان رطوبت در سیلو کاهش یافته که این امر مانع رشد باکتری های انتروباکتر و کلستریدیوم های سیلاژ می شود در نتیجه میزان تولید اسیداستیک و اسیدبوتیریک که محصول فعالیت این باکتری ها است کاهش می یابد از طرفی همان طوری که در بخش قبلی عنوان شد احتمالاً علاوه بر تأثیر منفی نمک موجود در پساب نشاسته بر لاکتوباسیل ها بر جمعیت باکتری های انتروباکتر و کلستریدیوم نیز تأثیر کاهنده داشته اند بنابراین باعث کاهش تولید اسیداستیک و اسید بوتیریک سیلاژ شده است. فاکتور پساب نشاسته به طور معنی داری میزان اسیدپروپیونیک سیلاژ را افزایش داد (05/0p<).نتایج این مطالعه نشان داد اثر متقابل دو افزودنی ذکر شده بر ph، اسیدلاکتیک، ازت آمونیاکی، اسیداستیک، اسیدبوتیریک، اسیدپروپیونیک، نسبت لاکتات به استات و بازیافت ماده خشک معنی دار بود و لیکن بر سایر معیار های اندازه گیری شده اثر معنی دار نداشت. اثر متقابل افزودنی باکتریایی و پساب نشاسته بر ph معنی دار بود (05/0p<). به نحوی که کمترین میزان ph مربوط به سیلاژ تیمار شده شاهد با افزودنی باکتریایی و بیشترین آن مربوط به سیلاژ تیمار شده با 10درصد پساب نشاسته بدون افزودنی باکتریایی بود. بنابر یافته های جدول ذکر شده مقدار اسید لاکتیک در سیلاژهای تیمار شده با این دو افزودنی از لحاظ آماری معنی دار شد (01/0p<) و بیشترین مقدار اسید لاکتیک مربوط به سیلاژ شاهد تیمار شده با افزودنی باکتریایی (84/7) و کمترین مقدار آن در سیلاژ تیمار شده با 15 درصد پساب نشاسته (46/3) مشاهده شد و این داده ها نشان داد که افزودنی باکتریایی باعث افزایش تولید اسید لاکتیک شده است و وقتی پساب نشاسته اضافه شد باعث کاهش مقدار لاکتات گردید. زیرا احتمالاً به دلیل نمک موجود در پساب یا به دلیل کاهش سهم کربوهیدرات های محلول در آب فعالیت باکتری های سیلاژ یا افزودنی های باکتریایی محدود و اثر افزودنی باکتریایی خنثی شده است. لذا استفاده توأم افزودنی باکتریایی و پساب نشاسته به طور همزمان توصیه نمی شود. کمترین مقدار نیتروژن آمونیاکی در سیلاژ تیمار شده با سطح 15 درصد پساب نشاسته مشاهده شد (05/0p<). بررسی ها نشان داد که بیشترین بازیافت ماده خشک در سیلاژ یونجه تیمار شده با افزودنی باکتریایی بدون افزودن پساب نشاسته و کمتری آن در سیلاژ حاوی 10 درصد پساب نشاسته بدون افزودنی باکتریایی مشاهده گردید.